Γνώθι σαυτόν
Στο γνώθι σαυτόν φτάνουμε παρατηρώντας και διακρίνοντας συνεχώς τα ερεθίσματα που έρχονται από το περιβάλλον και αναγνωρίζοντας και κατανοώντας τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις που προκαλούνται από τα ερεθίσματα αυτά. Στην αυτογνωσία φτάνουμε, όταν παρατηρούμε με προσοχή και αποδοχή τη διαδικασία γέννησης των συναισθημάτων, των σκέψεων και των ιδεών, ώστε να οδηγηθούμε στην συνειδητοποίηση των αναγκών μας, που δημιουργούν τις επιθυμίες, οι οποίες με τη σειρά τους κατευθύνουν και τη συμπεριφορά μας στη ζωή.
Σε κάθε επαφή με τα άλογα η παρατήρηση, αναγνώριση και διάκριση των ερεθισμάτων, η προσοχή και η αποδοχή καλλιεργούνται.
Στον κόσμο των αλόγων, όπως και στον δικό μας, οι ανάγκες γεννούν επιθυμίες και αυτές, με την σειρά τους, συμπεριφορές, αλλά στα άλογα η διαδικασία δεν περιέχει παρερμηνείες.
Στον κόσμο των ανθρώπων, όταν δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε τις ανάγκες μας, παρεκκλίνουμε σε παρερμηνείες και χανόμαστε σε «κατασκευές» απόκρυψης της αλήθειας μας. Στον κόσμο των αλόγων υπάρχουν ανάγκες, επιθυμίες, όρια, επιλογές, συναισθήματα, αλλά χωρίς κριτική. Έτσι μας οδηγούν να προσεγγίζουμε τον εαυτό μας με σεβασμό και μας μαθαίνουν να αποδεχόμαστε τις ανάγκες μας, να ελευθερωνόμαστε από τις «κατασκευές» απόκρυψης και παραπλάνησης και να αποκτούμε μια ειλικρινή σχέση με τον εαυτό μας.
Στη διαδικασία επαφής με την πραγματική αλήθεια μας, μαθαίνουμε να βλέπουμε τα χαρακτηριστικά που δεν μας αρέσουν με ηρεμία και να σχεδιάζουμε με σεβασμό την αλλαγή μας. Μαθαίνουμε να μην φοβόμαστε την αλήθεια μας και τον εαυτό μας.
Εξέλιξη
Εξέλιξη υπάρχει πάντα μέσα σε όλα. Όλα αλλάζουν και όλα εξελίσσονται.
Η εξέλιξη μπορεί να πάρει «αρνητική» τροπή δηλαδή δυσάρεστη και επικίνδυνη για την επιβίωση ή «θετική» δηλαδή ευχάριστη και ασφαλή. Η εξέλιξη είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, είναι συνάρτηση του περιβάλλοντος και της συνεχούς αλλαγής των συνθηκών. Είναι συνάρτηση των χαρακτηριστικών του είδους και των ιδιοτήτων του ατόμου και των τρόπων που αυτά αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον. Η εξέλιξη δεν είναι θέμα επιλογής ή προσωπικής απόφασης. Ακόμα και αν αποφασίσουμε ότι δεν θα εξελιχθούμε, η εξέλιξη θα συμβεί ερήμην μας.
Στη ροή της εξέλιξης μπορούμε να εναντιωθούμε, να προσπαθήσουμε να αποφύγουμε, να αφεθούμε ή να παραδοθούμε. Η προσπάθεια εναντίωσης ή αποφυγής θα μας κουράσει, θα μας συντρίψει ή θα μας αφήσει στο περιθώριο σαν γραφικά απολιθώματα. Η παράδοση θα μας στροβιλίσει σε ανεξέλεγκτη πορεία με άγνωστες συνέπειες. Αν αποφασίσουμε ν’ αφεθούμε στη ροή, θα χρειαστεί κάθε στιγμή ν’ αναζητάμε το δικό μας τρόπο διαπραγμάτευσης της πορείας, που θα ταιριάζει στην ανάγκη μας για επιβίωση αλλά πάνω απ’ όλα θα ικανοποιεί τις ανάγκες της ψυχής μας.
Θα χρειασθεί:
α) να δουλέψουμε, ώστε να μπορούμε να συνειδητοποιούμε τη διαδικασία της εξέλιξης χωρίς φόβο και θυμό
β) να προσπαθούμε να επιλέγουμε ποιες απαραίτητες αλλαγές (στον τρόπο σκέψης μας, στην ιδεολογία μας) διαλέγουμε να κάνουμε για να προσαρμοστούμε
γ) να διακρίνουμε ποιες αδυναμίες μας χρειάζονται την προσοχή μας και να τις διαπραγματευτούμε με σεβασμό, ώστε να μην μας καθιστούν δυσλειτουργικούς
δ) να διακρίνουμε τις δυνατότητές μας και πώς αυτές μπορούν να καλλιεργηθούν και να «αγκαλιάζουν» τις περιοχές των αδυναμιών μας, για να μας δίνουν τη λειτουργικότητα που χρειαζόμαστε.
Η ύπαρξή μας, ρέοντας μέσα στις συνεχόμενες εξελίξεις, «προσκρούει» πάνω στις αδιάλλακτες δομές της και έτσι μας δίνεται η ευκαιρία να την κατανοήσουμε. Άλλες από αυτές τις αδιάλλακτες δομές είναι πάγιες, όπως η ανάγκη για οξυγόνο για τη διατήρηση της ζωής, και άλλες διαπραγματεύσιμες, όπως π.χ. ταμπού, πεποιθήσεις κτλ. Μέσα από τις συγκρούσεις αυτές της εξέλιξης του εαυτού, μαθαίνουμε για τη δομή και την αλήθεια μας.
Μια συνεχιζόμενη διαδικασία μάθησης είναι η πορεία μας μέσα στην εξέλιξη και τα άλογα ακούραστοι συμπαραστάτες και δάσκαλοι, πρόθυμοι να αγκαλιάσουν την απόγνωσή μας, όταν νιώθουμε συντετριμμένοι, πρόθυμοι να μας οδηγήσουν στις λύσεις που πάντα έχουμε κρυμμένες μέσα μας, πρόθυμοι να μας διδάξουν εναλλακτικές λύσεις, να μας διδάξουν πώς να οδηγούμε και να ακολουθούμε, πώς να υπακούμε και πώς να διαφοροποιούμαστε χωρίς να φοβόμαστε ότι θα μας περιθωριοποιήσουν. Πρόθυμοι να μας υποστηρίζουν, όταν κάνουμε τις προσωπικές μας επιλογές μέσα στην ροή της εξέλιξης. Πρόθυμοι να συνεξελιχθούν μαζί μας, στην πορεία της σχέσης μας.
Ανάπτυξη
Το παιδί γεννιέται… Μεγαλώνει, ψηλώνει, μαθαίνει, ωριμάζει. Γίνεται γυναίκα ή άντρας. Ενηλικιώνεται. Σταματά όμως εκεί η ανάπτυξή του; Έχει διαμορφωθεί σε τέτοιο βαθμό η προσωπικότητά του, το σύστημα αξιών και πεποιθήσεών του, ο «χάρτης» που χρησιμοποιεί για να «πλοηγεί» την ζωή του, ώστε να μην υπάρχει πια ουσιαστικό περιθώριο για να αναπτυχθεί; Έχει επιλογή πλέον ή πρέπει να ακολουθήσει την προδιαγεγραμμένη πορεία που του ορίζει η μοίρα, η φύση, ο Θεός, η κοινωνία, ο πολιτισμός;
Αναπτύσσομαι σημαίνει «ξεδιπλώνω», ενδυναμώνω και φέρνω στην πραγματικότητα τη δυνατότητα που υπάρχει μέσα μου. Η ανάπτυξη λοιπόν έχει να κάνει με τις επιλογές, με το τι διαδρομή θα διαλέξω να ακολουθήσω μέσα σε όλες τις πιθανότητες που εκκρεμούν μπροστά μου. Και οι επιλογές που κάνουμε στη ζωή μας έχουν τις ρίζες τους στο πώς αντιλαμβανόμαστε, αισθανόμαστε και συν-αισθανόμαστε τον κόσμο και τον εαυτό μας, πώς σκεφτόμαστε γύρω από όλα αυτά. Πρωταρχικά όμως οι επιλογές μας συνδέονται με τις ανάγκες μας, όπως κι αν τις μεταμφιέζουμε και τις εκλογικεύουμε.
Η φύση μας έχει προικίσει με μία ακόρεστη λαχτάρα, μια εγγενή περιέργεια για τον εαυτό μας και για τον κόσμο μας. Όταν το βρέφος βάζει το χέρι του στο στόμα, εξερευνεί αισθητηριακά, συλλέγει πληροφορίες για το πού φτάνει ο εαυτός του και που ξεκινά ο εξωτερικός κόσμος και οι άλλοι, μαθαίνει και αναπτύσσει μία καταπληκτική ποικιλία δεξιοτήτων.
Όταν μεγαλώνουμε μέσα σε ένα περιβάλλον που μας επιτρέπει και ενισχύει το να αναπτυσσόμαστε μέσα από την προσωπική μας εμπειρία,
όταν ταυτόχρονα φροντίζει να είναι ασφαλείς πρακτικά και συναισθηματικά οι συνθήκες μέσα στις οποίες θα δοκιμάζουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο μας,
όταν το περιβάλλον έχει την ευελιξία και την συναισθηματική καθαρότητα να επιτρέπει και να ενισχύει την προσωπική μας ματιά στην ζωή, τότε η ανάπτυξή μας προχωρά ανεμπόδιστα.
Συνήθως όμως μεγαλώνουμε σε περιβάλλοντα που έχουν προκατασκευασμένους «χάρτες» ζωής, τους οποίους μας κληροδοτούν επιβραβεύοντας, ρητά και άρρητα, συνειδητά και ασυνείδητα, εκείνες τις συμπεριφορές, τις πεποιθήσεις, τα φίλτρα μέσα από τα οποία πρέπει να συνδεόμαστε και να επικοινωνούμε με τον εαυτό μας και με τους άλλους ανθρώπους. Και εμείς, για να μπορέσουμε να καλύψουμε τη βαθιά μας ανάγκη για αποδοχή και αγκαλιά, προσφέρουμε θυσία όλα εκείνα τα κομμάτια μας που δεν βρήκαν ποτέ χώρο να αναπτυχθούν. Και αυτή η κληρονομιά μένει μαζί μας, σε όλη μας την ζωή και αφού ενηλικιωθούμε, ασυνείδητα υπαγορεύοντας ποια κομμάτια μας θα θυσιάζουμε για ποιες ανάγκες μας.
Και εδώ έρχονται τα άλογα. Με την έμφυτη ευαισθησία τους και την φυσική τους ικανότητα διείσδυσης, μας φανερώνουν τους κρυμμένους, κληρονομημένους «χάρτες», μας βοηθούν να τους κατανοήσουμε, να αποκωδικοποιήσουμε τα σημεία που μας εγκλωβίζουν και να ελευθερωθούμε από αυτά.
Να ανακαλύψουμε και να ξεδιπλώσουμε κρυμμένες ικανότητες και δυνατότητες που μέχρι εκείνη την στιγμή δεν ξέραμε ότι είχαμε. Τα άλογα μας βοηθούν να φτιάξουμε τους δικούς μας, καινούργιους «χάρτες» μέσα από τις προσωπικές μας επιλογές και όχι αποκλειστικά από ό,τι μας κληρονομείται, βοηθώντας μας να προχωρήσουμε σε έναν απενοχοποιημένο δρόμο προσωπικών αρχών κι αξιών προς την ευ-τυχία (ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ).